प्रेम सुनार
बैशाख–११ बुधवार दिउँसो गुल्मीको सदरमुकाम तम्घासस्थित जिल्ला समन्व्य समितिको सभाहलमा एउटा भब्य औपचारिक कार्यक्रम थियो । जहाँ जिल्ला न्यायधिश सहित अदालतका कर्मचारी, स्थानिय तहमा न्याय सम्पादन गर्ने जनप्रतिनिधीहरु र अन्य सरोकारवालाको जम्घट पनि बाक्लो थियो ।
उनिहरुलाई सम्वोधन गर्नु पुर्व गुल्मी जिल्ला अदालतका जिल्ला न्यायधिश रामप्रसाद न्यौपाने उठेर एउटा गीत शव्दमा गुन्गुनाउँदै भने–‘ एउटा गीत सुन्नु भा’छ ? – मर्न बरु गाह्रो हुन्न.. तिम्रो माया मार्नै सक्दिँन.. । ,
त्यही गीत फेरी उनले लयमा गाए । त्यस पछि मैले किन यो गीत गाएँ ? र यस गीतको अर्थ के हो ? पछि बुझेर अन्तिममा बताउनु होला । यति भनि सके पछि उनले दोश्रो सत्रको ढोका उघारे र आफ्नो प्रस्तुती सुरु गरे ।
जिल्ला अदालत गुल्मीले स्थानिय तहका न्यायिक समितिका संयोजक ( उपाध्यक्ष ) त्यस समितिमा रहेका सदस्य र वडाध्यक्षहरुलाई समेत जुटाएर एउटा महत्वपुर्ण कार्यक्रम राखिएको थियो ।
न्याय सम्पादन कसरी गर्ने ? मेलमिलापकर्ताको भुमिका को हो ? शैद्धान्तिक कानुनी अवधारण र ब्यवहारिक पक्ष आदि बिषयमा अदालतले जनप्रतिनिधीहरुलाई प्रशिक्षित गराउने कार्यक्रमको उद्देश्य थियो ।
मेलमिलाप सम्वन्धि एक दिवसीय अन्तरकृया कार्यक्रममा जिल्ला न्यायधिश न्यौपानेले मेलमिलाप सम्बन्धि शैद्धान्तिक अवधारण प्रस्तुत गरे ।
मेलमिलाप परिषद काठमाण्डौबाट आएका बरिष्ठ अभिबक्ता तथा डाक्टर कुमार शर्मा आचार्यले मेलमिलाप र न्याय सम्पादन बारे प्रशिक्षित गरेका थिए । सो अदालतका श्रेस्तेदार कृष्णशरण लामिछानेले नेपालमा मेलमिलाप सम्वन्धि कानुनी अवधारणा प्रस्तु गरेका थिए ।
अदालतमा नागरिकहरुलाई मुद्धा दिन आउँदा कुन कुन प्रकृया अपनाउने ? कुन मुद्धामा के कस्तो शुल्क दर छ ? सहित अदालतको बडापत्र समेत बाँडेर स्थानिय तहको न्यायिक समितिमा टाँस्दै सबैलाई सु–सुचित गर्न गराउन आग्रह गरिएको थियो ।
त्यस अघि उद्घाटन सत्रमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी यदुनाथ पौड्यालले अर्धन्यायिक निकाय र जिल्ला प्रशासनले हेर्ने मुद्धा बारे जनप्रतिनिधीहरुलाई प्रशिक्षित गरेका थिए ।
कायक्रमको अन्तिमा जिल्ला न्यायधिश न्यौपानेले सुरुमा गाएको जुन गीतको अर्ध थियो । त्यसको भने मिश्रित प्रतिकृया आएको थियो । समग्रमा –‘मर्न बरु गाह्रो हुन्न .. आफ्नो कर्तब्य मार्नै सक्दिँन’ भन्ने थियो ।
